چای، پس از آب، دومین نوشیدنی پرطرفدار و پرمصرف در کشور ما و برخی دیگر از کشورهای دنیاست. اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که زیاد چای می نوشند، لازم نیست نگران مضرات این عادت تان باشید چون بررسی ها نشان داده است نوشیدن چای به ویژه چای سبز فواید زیادی برای سلامت دارد. این روزها در اخبار سلامت، بیشتر از هر نوشیدنی و غذای دیگری درباره فواید چای سبز صحبت می شود...

چای از برگ های گیاه کاملیا سیننسیس تهیه می شود و در سه نوع اصلی سبز، اولانگ و سیاه در بازار وجود دارد اما چای سبز به خاطر خواص درمانی اش در جهان شناخته شده تر است. چای سبز حداقل 4 هزار سال است که در چین به عنوان یک گیاه دارویی شناخته شده است. چینی ها از قدیم با خواص درمانی چای سبز آشنا بودند و از آن به عنوان دارو در درمان ناراحتی های مختلف مانند خونریزی، ناراحتی های گوارشی، سردرد و افسردگی استفاده می کردند اما استفاده از چای سبز فقط به چینی ها و شرقی ها که عادت به نوشیدن چای دارند محدود نشد و کم کم به خاطر خواص درمانی اش در سراسر جهان مورد استقبال قرار گرفت.

? نتایج بررسی ها

دانشمندان آسیایی، اروپایی و آمریکایی در بررسی ها و مطالعه های خود به شواهد علمی درباره فواید و خواص درمانی نوشیدن چای سبز دست یافتند. برای مثال در سال 1994 نشریه ملی سرطان آمریکا نتایج مطالعه ای را منتشر کرد که نشان می داد، نوشیدن چای سبز خطر ابتلا به سرطان مری را در زنان و مردان چینی تا حدود 60 درصد کاهش می دهد.

محققان دانشگاه پوردو نیز دریافتند ترکیبات موجود در چای سبز مانع رشد سلول های سرطانی می شود. همچنین نتایج مطالعه های دیگر نیز نشان داد نوشیدن چای سبز سطح کلسترول تام خون را پایین می آورد و نسبت کلسترول خوب (HDL) به کلسترول بد (LDL) را افزایش می دهد. به طور کلی بررسی ها نشان داده است که نوشیدن چای سبز در پیشگیری و بهبود بیماری هایی مانند سرطان، آرتریت روماتویید، بالا بودن میزان کلسترول خون، بیماری های قلبی و عروقی و عفونت موثر است.

? خواص چای سبز

راز شفابخش بودن چای سبز در پلی فنل های کاتکین موجود در آن به ویژه پلی فنل «اپی گالوکاتکین گالات» یا«EGCG» است که یک آنتی اکسیدان بسیار قوی است. این ترکیب علاوه بر اینکه مانع از رشد سلول های سرطانی می شود قادر است سلول های سرطانی را بدون آسیب رساندن به بافت های سالم از بین ببرد. همچنین این پلی فنل در کاهش کلسترول بد خون (LDL) موثر است و مانع شکل غیرعادی انعقاد خون می شود. با توجه به اینکه ترومبوزیس یا شکل غیرعادی لخته شدن خون در رگ ها علت بروز حمله های قلبی و سکته است این مورد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

بررسی ها نشان داده است برخی پلی فنل ها حتی قادرند اثرات منفی سیگار کشیدن و رژیم غذایی پرچرب را از بین ببرند. در سال 1997 نتایج مطالعه ای که توسط دانشمندان دانشگاه کانزاس انجام شد نشان داد پلی فنل EGCG موجود در چای سبز یکی از قوی ترین انواع این پلی فنول هاست که می تواند علت میزان کم بیماری های قلبی میان مردان ژاپنی را با وجودی که 75درصدشان سیگاری هستند توضیح دهد.

? چای سبز بهتر است یا چای سیاه؟

هر وقت موضوع فواید چای برای سلامت مطرح می شود بیشتر درباره فواید چای سبز صحبت می شود اما سوال اینجاست که آیا انواع دیگر چای این ویژگی های سلامتی را ندارند؟ چای سبز، اولانگ و سیاه همه از برگ های گیاه کاملیا سیننسیس تهیه می شوند و آنچه چای سبز را متمایز می کند فرآیند تهیه آن است. فرآیند تهیه چای سبز کوتاه تر است و به اندازه سایر انواع چای تخمیر نمی شود و به همین دلیل آنتی اکسیدان هایش حفظ می شوند. برگ های چای سبز بخار داده می شوند و این از اکسیداسیون ترکیبات EGCG پیشگیری می کند. در مقابل انواع دیگر چای از تخمیر برگ های چای تهیه می شوند که در نتیجه EGCG به ترکیبات دیگری تبدیل می شوند که به اندازه آن در پیشگیری و مبارزه با بیماری ها موثر نیستند.

? فواید دیگر

بررسی ها نشان داده است چای سبز می تواند به افرادی که رژیم غذایی کاهش وزن دارند کمک کند. در نوامبر 1999 مجله آمریکایی تغذیه چینی نتایج مطالعه محققان دانشگاه گنوا در سویتزرلند را منتشر کرد. این محققان دریافتند مردانی که ترکیبی از چای سبز و کافئین دریافت می کنند در مقایسه با آنهایی که فقط کافئین دریافت می کنند کالری بیشتری می سوزانند. چای سبز به دلیل خاصیت ضدمیکروبی اش می تواند از مسمومیت غذایی پیشگیری کند و همچنین می تواند باکتری هایی که علت ایجاد پلاک های دندانی هستند از بین ببرد و از پوسیدگی دندان ها پیشگیری کند. به علاوه خاصیت محافظت از پوست چای سبز موجب شده تا از آن در تهیه کرم ها استفاده شود و در بازار لوازم آرایشی هم راه پیدا کند.

? روزی چند فنجان؟

با وجود خواص زیاد چای سبز برای سلامت این پرسش پیش می آید که روزی چند فنجان چای بنوشیم تا از این فواید بهره ببریم. برای پاسخ به این پرسش محققان در حال بررسی ویژگی های طبیعی چای سبز هستند. برای مثال مطالعه ای که توسط محققان ژاپنی انجام شد نشان داد مردانی که روزانه 10 فنجان چای سبز می نوشند در مقایسه با مردانی که کمتر از 3 فنجان چای سبز در روز مصرف می کنند سه سال بیشتر بدون سرطان زندگی می کنند. (در

3 فنجان چای سبز حدود 240 تا 320 میلی گرم پلی فنل وجود دارد.) همچنین نتایج مطالعه دیگری نشان داد نوشیدن بیشتر از 4 فنجان چای سبز در روز می تواند از آرتریت روماتویید پیشگیری کند یا علایم و نشانه های این بیماری را در افرادی که به این بیماری مبتلا هستند کاهش دهد. دانشمندان ژاپنی در موسسه تحقیقات سرطان سایتاما نیز در بررسی های خود دریافتند در زنانی که روزانه 5 فنجان چای سبز می نوشند احتمال ابتلا به سرطان پستان کمتر است و در صورت ابتلا نیز سرعت انتشار این بیماری کندتر است. به طورکلی توصیه می شود روزانه 4 تا 5 فنجان چای سبز نوشیده شود.

? چطور چای سبز را دم کنیم؟

تهیه یک فنجان چای سبز کار آسانی است اما نیاز به مهارت دارد. اگر این کار به طور صحیح انجام نشود ممکن است پلی فنل های مفید موجود در آن که خواص بهداشتی و درمانی دارد طعم چای را خراب کند و موجب شود چای طعم و مزه نامطلوبی پیدا کند. برای اینکه چای خوش طعم باشد نباید جوشیده شود یا زیاد دم بکشد. هرچند بهتر است چای را طبق دستورالعمل روی بسته بندی که توسط شرکت تولیدکننده نوشته شده است دم کنید اما این توصیه های کلی هم می تواند مفید باشد.

برای تهیه هر فنجان چای یک چای کیسه ای یا 2 تا 4 گرم تقریبا معادل 1 تا 2 قاشق چایخوری چای لازم است. برای تهیه چای ابتدا کتری را با آب سرد پر کرده و بگذارید به جوش بیاید. پس از جوش آمدن آب کتری 3 دقیقه صبر کنید و سپس آب گرم را روی چای کیسه ای یا چای خشک بریزید و اجازه دهید 3 دقیقه بماند. اگر از چای کیسه ای استفاده کرده اید پس از 3 دقیقه آن را از فنجان بیرون بیاورید. سپس چند دقیقه صبر کنید تا چای سرد شود و آن را بنوشید.