چزابه منطقه اى است در 17 کیلومترى
شمال غربى شهر بستان به عرض متغیر دو تا
چهار کیلومتر که از شمال به منطقه فکه،از
جنوب به شهر بستان؛از غرب به خط مرزى ایران وعراق
واز شمال شرق به ارتفاعات میشداغ محدود مى شود وبین
تپ ههاى رملى (تل ماس هها) وهورالهویزه وبرسر جاده مرزى
فکه-بستان قراردارد.پاسگاه مرزى سوبله ایران وشیب عراق
در غرب آن واقع است.
این منطقه به علت قرارگیرى در بین هور وتپ ههاى رملى
یک گلوگاه محسوب م ىشود وبه دلیل قرار داشتن در مسیر
دستیابى به شه رهاى بستان وسوسنگرد از موقعیت ویژ هاى
برخوردار است.به همین دلیل این منطقه یکى از پنج معبر
اصلى هجوم ارتش عراق به خوزستان بود.
در هجوم 31 / 6/ 1359 به چزابه،با وجود مقاومت مدافعان
اندک آن،ارتش عراق توانست موقعیت خود را تا 2/ 7/ 1359
در چزابه تثبیت کند.
دشمن سرانجام در روز 3/ 7/ 1359 با عبور از چزابه به
سوی تپه هاى ا... اکبر پیشروى کرد.از آن زمان تنگه چزابه
در اختیار دشمن بود تا اینکه در 8/ 9/ 1360 در جریان
عملیات طریق القدس آزاد شد.
در روز 17 بهمن 1360 ،ارتش بعث عراق دو تیپ،یک
لشکر ویک گردان را در آستانه عملیات فتح المبین با
هدف جلوگیرى از انجام عملیات از نقاط مناطق عراق به
تنگه چزابه روانه کرد وحدود سیصد متر در عمق مواضع
خودى نفوذ کرد.
در عملیات تنگه چزابه به منظور تصرف مجدد شهر
بستان، شخص صدا محسین رئیس جمهور عراق در منطقه
حضور یافت و هدایت عملیات را به عهده گرفت. بدین
ترتیب از 17 بهمن سال 1360 تا روز 27 همان ماه یکى از
خونین ترین و وحشتناک ترین صحنه هاى نبرد در 8 سال
دفاع مقدس در این منطقه رخ داد.
رزمندگانى که عهد هدار مسؤولیت پدافند از تنگه چزابه
و تپه هاى نبئه بودند با رشادت، دلاورى و فداکارى غیر
قابل توصیفی در زیر باران شدید و شبان هروزى گلول ههاى
توپخانه و یورش هاى نیروهاى پیاده مکانیزه و زرهى
ارتش عراق مقاومت و پایمردى کردند؛ نیروهاى دشمن
برخلاف تبلیغات گسترده فقط توانستند، نخستین خاکریز
رزمندگان را تصرف کنند.
در پاسخ به این اقدام،هجده گردان از نیروهایى که سپاه
پاسداران براى اجراى عملیات بیت المقدس آماده کرده
بود به تدریج به چزابه اعزام وبا دشمن درگیر شدند.اما
موفقیتى به دست نیامد تا اینکه در تاریخ 1/ 12 / 1360 چهار
گردان از سپاه به فرماندهى شهید حسن باقرى ودوگردان
از ارتش،در عملیاتى به نام مولاى متقیان وارد عمل شدند
وسرانجام پس از 10 روز نبرد ب ىامان، نیروهاى عراق بدون
دستاوردى قابل توجه، دست از حملات خود کشیدند و به
عملیات پایان دادند.
اکنون یادمان شهداى چزابه که در محل تنگه چزابه
(تنگه شهید علیمردانى) ،در غرب جاده فکه-بستان
قرار دارد ومیزبان هشت شهید گمنام دراین منطقه
است.